"Pąki lodowych róż" - Zbigniew Zborowski

„Czasem najlepszy przyjaciel może okazać się wrogiem, a wróg najlepszym przyjacielem”

Od czasu do czasu natykamy się na nazwiska takich autorów, o których nie potrafimy zapomnieć. Nie potrafimy, bo nie chcemy. Zasłużenie tkwią w naszych głowach zajmując tam honorowe miejsca. Dokładnie tak zostało mi w pamięci nazwisko pewnego mężczyzny, człowieka, którzy stworzył niezwykle poruszającą i cudowną powieść. I nie chodzi tutaj o żadnego zagranicznego pisarza, a o Polaka – Zbigniewa Zborowskiego. Jego książka „Trzy odbicia w lustrze” zapuściła we mnie korzenie i tym sposobem pozostała ze mną na zawsze. Jakże więc wielkie było moje zaskoczenie, kiedy wydawnictwo ogłosiło premierę kolejnej jego książki, drugiej części poruszającej sagi. Wysoko zawieszona poprzeczka z pewnością nie ułatwiła autorowi zadania. Czy zatem oferując czytelnikom „Pąki lodowych róż”, sprostał też moim oczekiwaniom? Jeżeli interesuje Was ten temat, zanurzcie się w słowach mojej dzisiejszej recenzji.

Ania właśnie spodziewa się dziecka. Radość kwitnąca w jej sercu łączy się jednak z niepewnością i przygnębieniem i nie chodzi tutaj o obawy związane z tym, czy aby na pewno sprosta obowiązkom rodzica. Otóż jej ukochany Bartek od jakiegoś czasu dziwnie się zachowuje, a nowa sytuacja zamiast ich scalać – niestety dzieli. Mało tego, właśnie umiera babcia dziewczyny – Zosia. Na łożu śmierci oboje zastają ją jednak z dziwną karteczką, na której kobieta przekazuje informację o powrocie niejakiego Witka. Tymczasem wspominająca jej losy Ania skłania Bartka by opowiedział o swojej rodzinie. A takowa, jak się okazuje, ma historię, która już wkrótce będzie miała okazję naprawdę ożyć.

Siedemnastoletnia Natalia, babcia Bartka, na wskutek wybuchu II wojny światowej trafia w miejsce, w którym codzienna walka o przetrwanie dla wielu kończy się klęską. Katorżnicza praca, więzienie i funkcjonowanie wśród ludzi, którzy dla własnych celów wyrzekli się człowieczeństwa. Najgorszym ciosem okazuje się jednak zdrada, której dokonuje jej własny brat – Adam. Zmagając się z przeciwnościami losu, prawie zgwałcona przez okrutnego Rosjanina, w ciemnym tunelu czarno zapowiadającej się przyszłości dostrzega jednak światło. Poznaje bowiem mężczyznę, który będąc Niemcem powinien okazać się dla niej największym wrogiem, a jednak życie szykuje jej niespodziankę, której nigdy by nie przewidziała. Płomienne uczucie, z którego powstaje malutki człowiek, nie ma jednak prawa bytu w świecie, w którym na każdym kroku czyha niebezpieczeństwo. Historia Natalii jest jednak tak wyjątkowa, że nie kończy się wraz z jej młodością. Ona odżyła w czasach, kiedy Bartek był małym chłopcem i powraca teraz, wychodząc z kryjówki chroniącej ją przez lata.

„Pąki lodowych róż” to druga część rodzinnej sagi, którą można jednak przeczytać bez konieczności sięgnięcia po pierwszy tom. Szkoda by jednak było zaprzepaścić swojej szansy na poznanie tak wspaniałej książki, a dodatkowo obie części łączą niektóre elementy, toteż by szczegółowo zrozumieć całość, lepiej zacząć od powieści „Trzy odbicia w lustrze”.

Nowa książka Zbigniewa Zborowskiego to historia okupiona bólem, nadzieją, poczuciem bezsilności, zdrady, ale i wiary w dobro ludzkie, bo jak się okazuje, najczęściej można je znaleźć tam, gdzie zupełnie się go nie szuka. To opowieść o ludziach, których dzielą dwa pokolenia, a jednak łączy ich o wiele więcej – wspólne korzenie oraz wydarzenia, które nigdy nie zostaną wymazane z kart dziejów ich rodziny. Natalia, młoda dziewczyna zesłana na obcy jej ląd, oderwana od bliskich, ale i zdradzona przez tych, którym ufała, żyjąc na terytorium wroga walczy o to, co najcenniejsze – o doczekanie się jutra. Choć momentami już lepszym rozwiązaniem wydaje się śmierć, udaje się jej przetrwać i chociaż przez cały czas jej istnienie oscyluje nad krawędzią przepaści, nie ma pojęcia o tym, jak daleko sięgną jej korzenie. Wiele lat później, Bartek, jej wnuk, snuje przed swoją ukochaną opowieść o babci. Jednak nie zdaje sobie sprawy z tego, że wywołuje wilka z lasu, a historia jego rodziny już wkrótce się o niego upomni.

Wojna, łagry, obozy w których człowiek ogołocony z praw i własnego szczęścia walczył o każdy kawałek chleba, nieraz musząc hańbić swoją własną godność. Książka porusza niezwykle trudny temat, zachowując jednak umiar, dzięki czemu wciąż pozostaje wspaniałą przygodą, która wciąga już od samego początku. Wywołująca dreszcze na całym ciele, wprawia w czytelniczy trans, hipnotyzując magią słów i swoją nieprzewidywalnością zachęca do poznania całej treści. Autor nie skupia się tutaj zaś wyłącznie na jednym wątku, który męczony do samego końca staje się wręcz nudny. Jest wprost odwrotnie. Oblicz życia bohaterów tutaj niemało, jednakże w finale wszystko się ze sobą łączy, tworząc jedną, emocjonującą kompozycję, potwierdzającą niebywały talent Zbigniewa Zborowskiego. Fakt, że jego powieść „Trzy odbicia w lustrze” podbiła tak wiele serc, nie był przypadkiem, łutem szczęścia. Kolejna książka jest tak samo doskonała, toteż bez wahania mogę potwierdzić, że autor sprostał moim oczekiwaniom, zawieszając poprzeczkę jeszcze wyżej, niż poprzednio.

Fikcyjny, aczkolwiek wiarygodny splot wydarzeń powieści rozgrywany jest na tle autentycznej historii, mając miejsce w dużej mierze u podnóża niesprzyjającego człowiekowi Uralu. Doskonała kreacja bohaterów, niekiedy ewaluujących na wskutek danej sytuacji, uświadamia to, że chociaż stąpają po świecie ludzie dobrzy i źli, każdy ma w głębi duszy odmianę szarości, bo by przetrwać, nieraz koniecznością jest wyrwanie komuś szansy na lepszy byt. W powieści pojawiają się postaci idące w ślady biblijnego Judasza. Zdrajcy, którzy czując władzę i chwilowe górowanie nad innymi, nie wahają się pokazywać swojej przewagi nie zważając uwagi na to, kogo krzywdzą. Są jednak i tacy, którzy niosąc nadzieję są w stanie wyciągnąć rękę do nieprzyjaciela, potwierdzając to, że wojna zrodziła sztucznych wrogów, malując w głowach ludzi obraz zbędnej nienawiści, bo nie każdy zmuszony walczyć przeciwko nam, okazuje się tym złym. Autor stworzył targającą emocjami historię, na którą składa się wiele elementów przyczyniających się do jej genialności. O wielu już wspomniałam – o innych powinniście przekonać się sami. Jest walka, niepewność jutra, ale także i miłość, bo nieraz takowa nie wybiera ani odpowiedniego miejsca ani też czasami absolutnie dopasowanego do naszych standardów kandydata.

Jest pasjonująco, zniewalająco i absolutnie idealnie. Takie książki połyka się w całości i ja mam z tym jeden, wielki problem, bo nie potrafię się nimi delektować. Pożeram ich w takim tempie, że potem naprawdę tego żałuję, mając pretensje do siebie – dlaczego tak szybko odebrałam sobie przyjemność dłuższego czytania tak doskonałej treści. Uważam, że Zbigniew Zborowski jest jednym z tych autorów, którego powieści powinny wyjść poza granice naszego kraju. To dzięki nim ludzie mogliby dostrzec polską literaturę wysokich lotów, taką, której nie powstydziłby się żaden podbijający światowy rynek pisarz. Jeżeli lubicie klimat wojny, rodzinnych tajemnic, zakazanych związków, podłości, ale i ludzkiej życzliwości – ta książka jest dla Was. Jeżeli czytaliście „Trzy odbicia w lustrze”, grzechem byłoby niesięgnięcie po kontynuację. Bo warto. Ja już czuję, że powieść „Pąki lodowych róż” także zapuściła korzenie w moim umyśle. Więc kiedy wśród premier pojawi się nowa książka Zborowskiego, będę jej pierwszym czytelnikiem, bo literackie uczty, które ów autor serwuje, są tak wysublimowane i kunsztownie zaplanowane, że cały czas chce się być ich uczestnikiem. Polecam.

moja ocena: 5+/6

wydawnictwo: Zysk i S-ka

ilość stron: 385

data wydania: wrzesień 2015

Za książkę bardzo serdecznie dziękuję wydawnictwu Zysk i S-ka.