"Dziennik z Guantanamo" - Mohamedou Ould Slahi

 

„Nienawiść jest przyczyną wszystkich nieszczęść.”

Większość z nas wciąż dobrze pamięta wydarzenia, które rozegrały się 11 września 2001 roku, wprawiając w osłupienie i lęk cały świat. Potężne wieże World Trade Center pochłonięte chmurą dymu i ognia, po zderzeniu z samolotami pozostawiły po sobie setki ton zgliszczy oraz prawie 3000 tysiące ludzkich ofiar. Al-Kaida osiągnęła swój cel, znajdując słaby punkt Stanów Zjednoczonych i atakując wtedy, kiedy zupełnie nikt się tego nie spodziewał. Na reakcję po zamachu terrorystycznym nie trzeba było długo czekać. Władze USA wypowiedziały wojnę, która nieprzerwanie trwa do dziś. Lecz chociaż wielu z nas wspomina niewinne ofiary ludzkiego okrucieństwa, mało kto wie, jak wielkie piekło przeszli także ci, którzy niesłusznie przypisywani są do tej drugiej, obarczanej winą strony. Poznajcie zatem „Dziennik z Guantanamo” – historię napisaną przez mężczyznę, który relacjonuje wydarzenia z serca samego piekła, w którym znalazł się być może tylko dlatego, że jego rodacy postanowili zemścić się na Amerykanach.

Cieszący się życiem u boku rodziny, wykształcony Mohamedou Ould Slahi zostaje brutalnie przejęty przez organy ścigania dowiadując się, że już nigdy nie będzie mu dane zobaczyć swoich bliskich. Rozebrany i wyposażony w pieluchę, trafia pomiędzy wrogów, którzy na postawie kilku niepewnych poszlak oskarżają go o udział w spisku milenijnym. Wleczony przez Jordanię, Senegal i Mauretanię, wycieńczony, bity, upokorzony i jednak nadal wciąż niewinny, po przeżytym piekle bezlitosnych przesłuchań i tortur trafia do jądra mieszkania samego, ludzkiego Lucyfera – do Guantanamo. Miejsce słynące z opinii bycia więziennym obozem koncentracyjnym staje się jego domem, w którym wyzbyty wszelakiej godności, tworzy dziennik trafiający dzisiaj w nasze ręce. Odręcznie spisany manuskrypt wpierw ląduje jednak w rękach władz, gdzie oznaczony jako „ściśle tajny” , zostaje zatrzymany i uznany za stwarzający zagrożenie. Po sześciu latach walki o jego upublicznienie, otrzymujemy dziennik Mohamedou’a z 2500 zaciemnieniami w postaci pasków uniemożliwiających przeczytanie danych słów. A jednak pozostała ilość tekstu wystarcza by uświadomić sobie to, że ów człowiek przeżył już na ziemi o wiele gorsze rzeczy, aniżeli ktokolwiek mógłby dotąd przypuszczać.

Guantanamo – więzienie usytuowane na dzierżawionym przez Stany Zjednoczone terytorium Kuby, słynie jako miejsce tortur, gdzie ludzkie prawa nie mają kompletnie żadnego znaczenia. Liczne protesty obrońców praw człowieka domagają się zamknięcia piekła, gdzie podejmowane działania niczym nie różnią go od obozu koncentracyjnego. W dobie dzisiejszej walki o godność ludzi, właśnie tam obnażeni, molestowani seksualnie, przetrzymywani w chłodniach, głodzeni, podwieszani czy bici do nieprzytomności więźniowie walczą by przetrwać kolejny dzień. Wśród nich przebywa zaś on, autor tego dziennika – Mohamedou Ould Slahi, który wierząc w sprawiedliwość, zamknięty bez potwierdzających jego winę dowodów, cierpi ukazując nam świat niemożliwy do zaakceptowania w dobie XXI wieku.

Czy można tak traktować człowieka? Jak daleko sięgają prawa władz? Czy w miejscu, które powinno być fortecą sprawiedliwości, wolno łamać wszystkie, panujące wokół zasady? Czy Guantanamo powinno zostać zamknięte? Dlaczego rząd Stanów Zjednoczonych obawiał się publikacji dziennika Mohamedou? Zatem co kryje się za zatajonymi, grubymi zaciemnieniami? Czy autor dziennika powróci kiedyś do swojej rodziny? Czy będzie tym samym człowiekiem? Czy ktoś zrekompensuje mu stracony czas wielu upokorzeń? Czy poznamy kiedyś jego historię w pełni – bez cenzury i ograniczeń?

„Dziennik z Guantanamo”, opracowany przez Larrego Siems, to wierna relacja przesiąknięta grozą, a jednak takowa nie jest wytworem ludzkiej wyobraźni. Jest ułamkiem prawy, toczącej się z dala od nas, a jednak zagnieżdżającej się w naszym umyśle już od pierwszej strony książki, która wywołuje tak głębokie przemyślenia, że trudno się ich pozbyć. Pierwotny, pisany epizodycznie manuskrypt, opatrzony wieloma emocjami – frustracją, smutkiem, cierpieniem i brakiem chęci do życia, zostaje ujęty w jedną całość tworzącą obrazową relację, która maluje w głowie odbiorcy straszne widoki. Larry Siems, redagując tę książkę, pragnął uczynić ją jak najbardziej zrozumiałą, nie ingerując przy tym zbytnio w treść, by móc całkowicie oddać klimat tego, co chce przekazać nam autor dziennika. Pierwszoosobowa narracja, która z resztą zawsze ma miejsce w przypadku takiej formy przekazu, zbliża nas do Mohamedou na tyle, że sami zaczynamy pragnąć jego uwolnienia. Ja mam głęboką nadzieję i wierzę w to, że czas pokaże prawdę i że w końcu sprawiedliwość, mająca w obliczu niemałe luki, zagości w życiu tego człowieka naprawdę.

Robiący wrażenie „Dziennik z Guantanamo” poruszył mną bardziej, aniżeli przypuszczałam. Sięgając po tę książkę kierowałam się wyłącznie ciekawością, bo przecież o Guantanamo słyszałam już nieraz. Nie liczyłam jednak na to, że autorem okaże się prawdopodobnie niesłusznie skazany na odsiadkę człowiek, który przeżywa to piekło niewinnie. A tamto miejsce niewątpliwie jest królestwem ciemności i Wy także będziecie mieli okazję się o tym przekonać. Komu polecam tę książkę? Wszystkim zainteresowanym tym tematem. Uważam, że ta treść powinna trafić w jak najszersze grono i to nie dlatego, by zaciekawiać. O Mohamedou powinien usłyszeć cały świat. Być może wtedy pojawi się cień szansy na ludzkie więzienie dla tych winnych i na upragnioną sprawiedliwość dla autora dziennika. I chociaż Sąd ciągle rozpatruje jego zwolnienie, nieraz już nawet orzekając o jego niewinności, sprawa wciąż trwa i ciągnie się od lat. Bo kolejne apelacje powodują, że Mohamedou wciąż przebywa w tej samej celi - w swoim odwiecznym piekle.

moja ocena: 5/6
wydawnictwo: Muza SA

ilość stron: 381

data wydania: 7 października 2015

Za książkę bardzo serdecznie dziękuję wydawnictwu Muza SA.